چهارمین جلسه نشست کرسی یونسکو در فرهنگ و فضای مجازی:دوفضایی شدن جهان

دکتر حمیده مولایی؛ عضو هیات علمی گروه آموزشی مطالعات جنوب و شرق آسیا و اقیانوسیه دانشکده مطالعات جهان در چهارمین جلسه سخنرانی “کرسی یونسکو در فضای مجازی و فرهنگ: دوفضایی شدن جهان” به   بررسی اثر بخشی رسانه های اجتماعی برای جنبش های اجتماعی و مباحث سیاسی در اندونزی پرداخت.

در ابتدای این جلسه که در روز دوشنبه ۳ آبانماه در محل تالار ایران دانشکده مطالعات جهان و در جمع اندیشمندان  حوزه فضای مجازی برگزار شد، دکتر مولایی به فرصت های مهمی که رسانه های اجتماعی فرا روی شهروندان قرار داده اند پرداخت. وی در این زمینه بیان داشت که رسانه های اجتماعی که با ظهور تکنولوژی وب ۲ به وجود آمده اند، از نظر تولید و توزیع محتوا تفاوت های اساسی با رسانه های جمعی دارند. این رسانه ها از بدو پیدایش خود فرصت های جدیدی را برای شهروندان جهت مشارکت در عرصه های مختلف اجتماعی، سیاسی و مدنی قرار داده اند. با توجه به محبوبیت روز افرون این رسانه ها در کشورهای مختلف و از جمله کشور پرجمعیت اندونزی، بررسی اثربخشی رسانه های مذکور برای جنبش های اجتماعی و مباحث سیاسی از اهمیت خاصی برخوردار است.

دکتر مولایی در بخش اول سخنرانی خود به نقش رسانه های مشارکتی در موفقیت دو جنبش اجتماعی مهم ضد فساد در سال ۲۰۰۹ در کشور اندونزی اشاره کرد. وی که برای مطالعه اثر بخشی این رسانه ها از روش مصاحبه عمقی با تعدادی از فعالان رسانه های اجتماعی، روزنامه نگاران و محققان رسانه در کشور اندونزی بهره گرفته بود، اذعان داشت: رسانه های اجتماعی نقطه شروع خوبی برای جنبش های اجتماعی هستند، اما وجود آنها به تنهایی برای موفقیت و به ثمر نشستن جنبش کافی نیست. جنبش ها برای موفقیت خود نیازمند عوامل دیگری هستند که مهمترین آنها بازنمایی مثبت آنها در رسانه های جمعی مانند رادیو و تلویزیون و هم چنین اقبال عمومی جامعه نسبت به مسئله طرح شده در آنها می باشد.

دکتر مولایی در توضیح کیفیت مباحث سیاسی شهروندان در رسانه های اجتماعی به بررسی یکی از کانال های بحث و گفتگو در مورد جنبش ضد فساد بر اساس یک سنجه چهار متغیری شامل میزان استدلال، دانش سیاسی افراد، تنوع نظرات و مدنیت پرداخت.

وی در پایان سخنرانی خود گفت: نتایج بررسی ها بر درجه بالای میزان مدنیت و احترام متقابل مشارکت کنندگان در مباحث دلالت دارد. اما میزان استدلال و دانش سیاسی در مورد موضوع مورد بحث و هم چنین تنوع نظرات سیاسی افراد در درجه پائینی قرار داشت. هم چنین قابل ذکر است که مشارکت کنندکان در ارائه استدلالات خود به میزان قابل توجهی از محتوای رسانه های جمعی تاثیر پذیرفته بودند.

لازم به ذکر است که کرسی یونسکو در فضای مجازی و فرهنگ: دوفضایی شدن جهان به ریاست دکتر سعید رضا عاملی عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران، از جمله کرسی‌های نوپای دانشگاه تهران است که با رویکرد دوفضایی به فرهنگ و فضای مجازی، تلاشی دوسویه و بلکه چندسویه برای درک عمیق‌تر رابطه فناوری فضای مجازی با انسان و جامعه مرتبط با این فضا و در تعبیری دقیق‌تر، رابطه فضای مجازی و فرهنگ دارد.

هرچند از زمان شروع به کار این کرسی چیزی نمی گذرد اما گام‌های مثبتی در حوزه فضای مجازی و فرهنگ برداشته شده است و نخستین رویداد آن برگزاری نخستین کنفرانس بین المللی سبک زندگی و سلامت: فرهنگ و فضای مجازی بود که در تاریخ ۳۰ دی ماه ۱۳۹۴ برگزار گردید. همچنین این کرسی در نظر دارد در ماه های باقیمانده به انتهای سال ۲۰۱۶ سلسله جلسات سخنرانی را با حضور اندیشمندان ایرانی و بین المللی برگزار نماید که تا کنون چهار جلسه سخنرانی آن برگزار شده است.