هجدهمین نشست کرسی یونسکو:تجربه دوفضایی شده کاربران ایرانی از سوگواری مجازی در شبکه اجتماعی فیسبوک

هجدهمین نشست کرسی یونسکو با سخنرانی سیده تمنا منصوری پیرامون «تجربه دوفضایی شده کاربران ایرانی از سوگواری مجازی در شبکه اجتماعی فیسبوک»، ۲۸ آذر ۱۳۹۶ در تالار ایران دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار می‌شود.

چکیده این سخنرانی به شرح زیر است: «هدف از این سخنرانی، بررسی تجربه منتخبی از کاربران ایرانی فیس‌بوک از سوگواری مجازی در این شبکه اجتماعی است. دوفضایی شدن پارادایم اصلی نگاه به این موضوع را تشکیل می‌دهد. تجربه سوگ که به تداعی‌ها و یاآوری‌ خاطرات سوگوارانه افراد پس از مرگ عزیزان مربوط است امروزه از یک فضای دوم در کنار مراسم‌های جمعی عزاداری و یادآوری شخصی فرد متوفی برخوردار است. این مطالعه که به تجربه سوگ کاربران معمولی پس از مرگ عزیزان در میدان تحقیق خود، یعنی شبکه اجتماعی فیس‌بوک می‌پردازد با تکیه‌بر دیدگاه جامعه‌شناسانه و نیز شناخت اجتماعی به حافظه، حافظه جمعی و خاطرات روزمره را در کنار خاطرات خودزندگی‌نامه‌ای قرار داده است تا به‌صورت میان‌رشته‌ای به پدیده سوگواری مجازی که ارتباطات واسطه-رسانه­ای شده کاربران را به همراه دارد بنگرد. روش انجام این پژوهش کیفی است و با تکنیک مصاحبه به گردآوری داده‌های حاصل از ۱۶ کاربر فیس‌بوک پرداخته شد. تحلیل محتوای کیفی مصاحبه‌ها با استفاده از نرم‌افزار مکس کیو دی‌ای صورت گرفت. تفسیر این تحلیل‌ها نشان می‌دهد که اهمیت استمرار ارتباط با فرد متوفی که هم انگیزه اولیه کاربران سوگوار برای ادامه این تجربه در فضای فیس‌بوک بود و نیز به وجوه مختلف در کردارهای آنلاین آن‌ها اثر می‌گذارد مفهوم ارتباطات فراجسمانی را به قلمرو مفاهیم ارتباطات می‌افزاید که جنس خاطرات سوگوارانه را به پساخاطره تبدیل می‌کند، امری که می‌توان از آن به تجربه یادآوری سوگ در فضای سوم نام برد».